METODY ZAWIESZENIA PROTEZY KOŃCZYN GÓRNYCH

W przypadku każdej protez o stopniu powodzeniu procesu protezowania decyduje to, w jaki sposób wykonamy lej protezowy oraz jaką metodę zawieszenia wybierzemy. W przypadku protez kończyn górnych istnieje stosunkowo dużo systemów zawieszenia, które często są związane ściśle z typem wykonywanej protezy (protezy czynne sterowane za pomocą pracy mięśni, które za pośrednictwem linek uruchamiają dłoń protezową), a czasem nawet można łączyć je ze sobą (np. lej silikonowy i pętla barkowa by sterować dłonią mechaniczną)

Przegląd najpopularniejszych sposobów zawieszenia protezy kończyny górnej:

Amputacja przedramienia

Zawieszenie oparte na kształcie lejka protezowego.
Wykorzystując elementy kostne kończyny górnej (wyrostek łokciowy oraz nadkłykcie kości ramiennej) kształtujemy lej protezowy w taki sposób, aby ten niejako "zaczepiał" się o te elementy kostne. W tej chwili jest to niewątpliwie najpopularniejszy system zawieszenia protezy przedramienia, który cały czas ewoluuje dzięki coraz nowocześniejszym materiałom i nowym sposobom wycinania krawędzi lejka.

Zalety: skuteczność, zapewnia wystarczającą ruchomość stawu łokciowego, przy odpowiedniej długości kikuta stanowi wystarczające zawieszenie protezy kosmetycznej, niska waga, wygoda użytkowania - proste zakładanie i zdejmowanie protezy, nie podnosi kosztów wykonania protezy.

Wady: nie jest to łatwy do wykonania lejek - dobrze zrobiony wymaga doświadczonego protetyka, przy krótkim kikucie musimy najczęściej zastosować jeszcze pasek który dodatkowo zabezpiecza protezę, może nie sprawdzać się u osób, które nie dysponując zbyt długim kikutem zechciałyby bardzo aktywnie wykorzystywać protezę do prac fizycznych.

Zawieszenie oparte na lejku silikonowym.
Przy odpowiedniej długości kikuta przedramienia możemy wykorzystać lejek silikonowy dedykowany do protez kończyn górnych. Lejek silikonowy w połączeniu z zamkiem tworzy bardzo pewne zawieszenie protezy.

Zalety: wysoka skuteczność, możliwość bardzo precyzyjnego sterowania protezą, tworzy dodatkową ochronę dla tkanek miękkich kikuta, umożliwia odzyskanie pełnego zakresu ruchów w stawie łokciowym, możliwość zastosowania tego rozwiązania w przypadku protez myoelektrycznych.

Wady: podnosi cenę wykonania protezy, nie każdy kikut przedramienia da się tak zaopatrzyć, wydłuża protezę (pin i zamek stanowiące w połączeniu z silikonem zawieszenie potrzebują min.3 cm miejsca ekstra).

Mankiet (tulejka) montowany na ramieniu. Jeśli mamy do czynienia z naprawdę krótkim kikutem i zawiodą powyższe metody zawieszenia protezy, można wykonać krótką tulejkę połączoną z lejkiem protezowym szynami lub paskami ze skóry lub tworzyw sztucznych, która obejmując ściśle ramię nie pozwala na zsunięcie się protezy. Tulejka morze być sznurowana lub zapinana na paski velcro. Mamy tu do czynienia z zawieszeniem hybrydowym, które łączy w sobie zalety wykorzystania elementów kostnych kikuta przedramienia oraz tulejkę ramienia.

Zalety: pozwala na zawieszenie w trudnych przypadkach, może być dodatkowym zabezpieczeniem w sytuacjach wykonywania prac fizycznych przy pomocy protezy.

Wady: zwiększa wagę protezy, zakładanie jej staje się nieco bardziej skomplikowane, wpływa na zmniejszenie zakresu ruchu w stawie łokciowym.

Amputacja ramienia

Zawieszenie oparte na kształcie lejka protezowego oraz paska podtrzymującego zakładanego na przeciwległy bark.
Wykorzystując elementy kostne kończyny górnej (elementy obręczy barkowej po stronie amputowanej) kształtujemy lej protezowy w taki sposób, aby ten niejako "zaczepiał" się o te elementy kostne.
Dodatkowo zakładamy zszyty np. w tzw. ósemkę pas. (istnieje wiele rozwiązań takich pasów w zależności od tego jakie funkcje proteza ma spełniać - tylko kosmetyczną czy czynnościową). W tej chwili jest to niewątpliwie najpopularniejszy system zawieszenia protezy ramienia, który cały czas ewoluuje dzięki coraz nowocześniejszym materiałom i nowym sposobom wycinania krawędzi lejka.

Zalety: prostota użytkowania, niska waga, dostateczna skuteczność, możliwość wykorzystania pętli barkowej do sterowania stawem łokciowym i dłonią mechaniczną.

Wady: ogranicza zakres ruchu w stawie barkowym (dużo zależy od wycięcia krawędzi lejka), ograniczona kontrola nad protezą.

Zawieszenie oparte na lejku silikonowym.
Przy odpowiedniej długości kikuta ramienia możemy wykorzystać lejek silikonowy dedykowany do protez kończyn górnych. Lejek silikonowy w połączeniu z zamkiem tworzy bardzo pewne zawieszenie protezy.

Zalety: wysoka skuteczność, możliwość bardzo precyzyjnego sterowania protezą, tworzy dodatkową ochronę dla tkanek miękkich kikuta, umożliwia odzyskanie pełnego zakresu ruchów w stawie barkowym , możliwość zastosowania tego rozwiązania w przypadku protez myoelektrycznych.

Wady: podnosi cenę wykonania protezy, nie każdy kikut ramienia da się tak zaopatrzyć, wydłuża protezę (pin i zamek stanowiące w połączeniu z silikonem zawieszenie potrzebują min. 3 cm miejsca ekstra).

Czasy kiedy protezy kończyn górnych były ciężkie i toporne na szczęście minęły bezpowrotnie. Nauka nie stoi w miejscu, a nowoczesne technologie wykorzystywane są coraz powszechniej również w protetyce. Dzięki temu dzisiejsza proteza kończyny górnej całkowicie różni się od tych produkowanych jeszcze kilkanaście lat temu. Współczesne protezy to nie tylko rozwiązania estetyczne, lekkie i trwałe, ale również dające szansę na odzyskanie sprawności i normalne, aktywne życie.  Dzisiejsza protetyka ortopedyczna oferuje pacjentom rozwiązania dopasowane do ich indywidualnych potrzeb. Dzięki temu protezy kończyn górnych gwarantują użytkownikom spełnienie większości oczekiwań. Jednym z najnowocześniejszych rozwiązań jest mioelektryczna proteza kończyny górnej wykorzystująca impulsy mięśniowe. To rozwiązanie pozwala sterować protezą za pomocą impulsów wysyłanych przez mięśnie kikuta. Rozwiązanie to, po odbyciu specjalnego treningu pod okiem Protetyka lub fizjoterapeuty pozwala na opanowanie swobodnego posługiwania się taka protezą .

Zupełnie innym funkcjonalnie rozwiązaniem, a jednocześnie bardzo zaawansowanym technologicznie są protezy estetyczne.  W sposób wyjątkowo wierny odzwierciedlają one utraconą rękę, dłoń lub palce i ze względu na swój bardzo naturalny wygląd pozwalają czuć się komfortowo osobom, dla których właśnie ten aspekt jest najważniejszy w protezie. Każda z takich protez wykonywana jest indywidualnie na wzór przeciwnej dłoni,  aby jak najwierniej oddać cechy jej wyglądu.

Nowoczesne protezy to szansa na powrót do normalnego życia i aktywności.